Menu
Ook Gezond en Actief Leven Akkoord en Brede Regeling Combinatiefuncties getekend.
Op vrijdag 3 februari 2023 is het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) ondertekend door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), GGD GHOR , Zorgverzekeraars Nederland (ZN), staatssecretaris van VWS, Maarten van Ooijen, minister van VWS, Ernst Kuipers en minister voor Langdurige Zorg en Sport van VWS, Conny Helder. In het GALA zijn gezamenlijk afspraken gemaakt op het gebied van gezondheid en welbevinden.
Op 14 december 2022 werd al het ‘Hoofdlijnen Sportakkoord II Sport Versterkt’ ondertekend, waarin ook zeer nadrukkelijk de verbinding wordt gelegd met het GALA, het IZA (Integraal Zorg Akkoord), het programma School & omgeving en de Maatschappelijke Diensttijd. Sport en bewegen kunnen immers ook daarin van grote waarde zijn.
Het GALA, Sportakkoord II en de BRC zijn voor gemeenten bovendien in één Brede Specifieke Uitkering (Brede-SPUK) ondergebracht. De regeling loopt van 2023 t/m 2026.
Ook de Brede Regeling Combinatiefuncties is nu ondertekend en vandaag aan de Tweede Kamer gestuurd (zie bijlage). De domeinen waarbinnen de functionarissen werkzaam zijn, zijn: Sport, Bewegen, Cultuur, Onderwijs, Preventie, Gezondheid, Zorg en Welzijn c.q. het sociaal domein (zoals sociale zaken inclusief aanpak armoede & schulden). Er is hierbij altijd sprake van een combinatie van minimaal twee domeinen, waarbij sport en/of cultuur leidend zijn.
De inzet van de functionarissen in de Brede Regeling Combinatiefuncties hangt samen met de doelen die zijn afgesproken in programma’s zoals het GALA. De functionaris die hiermee de verbinding legt is de Coördinator Sport en Preventie. Andere programma’s waarop de inzet van de functionarissen is gebaseerd zijn bijvoorbeeld Cultuureducatie met kwaliteit, het programma Meer kinderen, jongeren en volwassenen die sporten, bewegen en meedoen aan cultuur. Het gaat hierbij ook om kwetsbare groepen en mensen die achterblijven in sport-, beweeg- en cultuurdeelname.
Om gemeenten goed op weg te helpen met de Brede-SPUK en het GALA wordt door de VNG, in samenwerking met Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) een ondersteuningsteam ingericht dat laagdrempelig benaderbaar is voor gemeenten. Het ondersteuningsteam fungeert als een vraagbaak voor gemeenten over het GALA, IZA, Sportakkoord II, de Brede Regeling Combinatiefuncties en de Brede-SPUK. VNG en VSG werken daarbij nauw samen met VWS en kennis- en ondersteuningspartijen.
Relevante links om te volgen:
De verbinding tussen de verschillende programma’s en akkoorden moet het fundament vormen voor gerichte wijk-, lokale- en regionale aanpakken van preventie, gezondheid en sociale basis. Van ziekte en zorg, naar gezondheid en preventie: de ‘Beweging naar de voorkant’.
De inzet van alle betrokken partijen is gericht op de gezonde generatie in 2040 met focus op de jeugd door sport, voeding en bewegen als doel. Het bevorderen en behouden van de fysieke en mentale gezondheid staat centraal met specifieke aandacht voor het verminderen van vermijdbare gezondheidsachterstanden, vanaf de eerste 1000 dagen van een kind en met speciale aandacht voor mensen in kwetsbare situaties. Tot slot is ook specifieke aandacht voor volwassenen en op (het behoud van) de vitaliteit van het toenemend aantal ouderen.
Met het GALA wordt ook een substantiële financiële impuls gegeven aan gemeenten om de doelen die in het akkoord gesteld zijn te kunnen behalen. Het financieel arrangement onder het GALA, het Hoofdlijnen Sportakkoord II, en de Brede Regeling Combinatiefuncties is één nieuwe brede specifieke uitkering (Brede-SPUK);
De verdeling van de SPUK-middelen over gemeenten is gebaseerd op inwonertal en het aantal inwoners met gezondheidsachterstanden (gebaseerd op inkomensniveau en opleidingsniveau). Beoogt is om met prioriteit in te zetten op de inwoners, buurten en wijken waar sprake is van achterstanden.
Bovendien is in het Integraal Zorgakkoord (IZA) afgesproken dat er voor gemeenten jaarlijks maximaal € 150 miljoen structureel beschikbaar wordt gesteld voor concrete plannen om de IZA-doelen – die mede gericht zijn op gezondheidsbevordering - te verwezenlijken.
In de Brede-SPUK komt er voor gemeenten in deze kabinetsperiode circa € 300 miljoen per jaar beschikbaar en € 195 miljoen per jaar structureel (exclusief IZA middelen);
De regeling loopt van 2023 t/m 2026 en wordt uitgevoerd door DUS-i (vanaf 8 februari 2023).
VWS, VNG, Vereniging Sport en Gemeenten, GGD-GHOR en Zorgverzekeraars Nederland onderschrijven de volgende gemeenschappelijke doelen:
De gezondheid van mensen wordt door veel factoren beïnvloed. Deze factoren kunnen individueel zijn, maar ook factoren als bestaans(on)zekerheid, gezondheidsvaardigheden en de fysieke en sociale leefomgeving kunnen een rol spelen. VWS neemt het initiatief om samen met andere departementen een agenda op te stellen om gezondheid op diverse beleidsterreinen te agenderen en tot een integrale afweging te komen van beleidskeuzes waarin gezondheid wordt meegenomen. Bijvoorbeeld op het gebied van de inrichting van een gezonde fysieke leefomgeving (ruimtelijke ordening, woningbouw, klimaatadaptatie, mobiliteit en de ontwikkeling van het landelijk gebied). In dit kader is er ook samenwerking tussen de ministeries VWS en OCW waar het gaat om de gezondheidseffecten van cultuurdeelname.
Het thema gezondheidsachterstanden loopt als een rode draad door het GALA. Mensen met een lager opleidingsniveau leven gemiddeld ruim 4 jaar korter en krijgen bovendien ruim 14 jaar eerder te maken met een slechter ervaren gezondheid dan hoogopgeleiden . Het verminderen van gezondheidsachterstanden vergt meer dan alleen de inzet op gezondheid. Mensen met schulden, zonder baan of zorgen over hun woning kunnen het zich niet veroorloven om gezond te leven of hebben hier geen mentale ruimte voor. Een bredere blik op gezondheid en een integrale langdurige aanpak gericht op de wijken en mensen die kampen met gezondheidsachterstanden is nodig.
Het GALA geeft nadere invulling aan de afspraken die in het IZA zijn gemaakt over de regionale samenwerking tussen zorgverzekeraars en gemeenten op het terrein van gezondheidsbevordering en preventie en de inrichting van ketenaanpakken die meerdere domeinen beslaan (Wet publieke gezondheid, Wet maatschappelijke ondersteuning, Zorgverzekeringswet en Jeugdwet).
Het bevorderen en behouden van vitaliteit van ouderen is een belangrijk speerpunt in zowel het GALA als het WOZO-programma. Verschillende acties dragen hieraan bij. In het GALA is specifiek aandacht voor bewegen, ondervoeding en valpreventie. Ook de inzet op het versterken van de sociale basis draagt in belangrijke mate bij aan de vitaliteit van ouderen.
Met het Sportakkoord II zetten VWS, VNG en VSG, NOC*NSF en POS in op het versterken van het fundament om te kunnen sporten en daar plezier aan te beleven en het vergroten van het bereik van de sport zodat meer mensen zich aangesproken en uitgenodigd voelen te gaan sporten en sport te beleven.
Door meer betekenis te geven aan sport wordt specifiek ingezet op de waarde van sport voor de maatschappij: energie, plezier en zingeving in het dagelijks leven door en van de sport zelf, maar ook een bijdrage aan het tegengaan van eenzaamheid en kansenongelijkheid, of juist het bevorderen van gezondheid.
De domeinen waarbinnen de functionarissen werkzaam zijn, zijn: Sport, Bewegen, Cultuur, Onderwijs, Preventie, Gezondheid, Zorg en Welzijn c.q. het sociaal domein (zoals sociale zaken inclusief aanpak armoede & schulden). Er is hierbij altijd sprake van een combinatie van minimaal twee domeinen, waarbij sport en/of cultuur leidend zijn.
De inzet van de functionarissen in de Brede Regeling Combinatiefuncties hangt samen met de doelen die zijn afgesproken in programma’s zoals het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). De functionaris die hiermee de verbinding legt is de Coördinator Sport en Preventie. Andere programma’s waarop de inzet van de functionarissen is gebaseerd zijn bijvoorbeeld Cultuureducatie met kwaliteit, het programma Meer kinderen, jongeren en volwassenen die sporten, bewegen en meedoen aan cultuur. Het gaat hierbij ook om kwetsbare groepen en mensen die achterblijven in sport-, beweeg- en cultuurdeelname.